Jakie rośliny na poplon ścierniskowy będą odpowiednie?

Poplon Ścierniskowy

Poplon ścierniskowy, a właściwie międzyplon bo taka obecnie obowiązuje nomenklatura to roślina/rośliny uprawiane między dwoma plonami głównymi. Międzyplony wykorzystać można jako dodatkową bazę paszową lub po zmulczowaniu i zaoraniu jako nawóz zielony. Dodatkowo po spełnieniu określonych wymagań mogą zostać uznane za obszary proekologiczne pomagając spełnić wymogi stawiane przy wypłacaniu płatności rolnośrodowiskowych.

Międzyplony możemy podzielić na:

ścierniskowe – wysiewane w drugiej połowie lata po zbiorze wczesnego plonu głównego, a użytkowane jesienią tego samego roku na paszę lub przyorane na zielony nawóz;
ozime – wysiewane jesienią po zbiorze plonu głównego, a zbierane wiosną następnego roku;
wsiewki międzyplonowe – siane wiosną jednocześnie z plonem głównym lub w czasie jego wegetacji i pozostające po jego zbiorze do jesieni tego samego roku.

Za obszary proekologiczne według Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa uznawane są międzyplony wysiewane w terminie nie później niż:

• od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia danego roku, w przypadku międzyplonów ścierniskowych,
• od dnia 1 lipca do dnia 1 października danego roku, w przypadku międzyplonów ozimych.

Ponadto, obowiązuje obowiązek utrzymania na gruncie:

• międzyplonów ścierniskowych: do dnia 1 października danego roku,
• międzyplonów ozimych: do dnia 15 lutego kolejnego roku.

Mieszanki złożone z samych gatunków zbóż nie są uznawane jako obszar proekologiczny.

Układając lub zakupując gotową mieszankę poplonową trzeba dokładnie przyjrzeć się jej składowi, rozważyć stanowisko na jakim będzie zasiana a przede wszystkim inne rośliny jakie w danym płodozmianie są wykorzystywane. Do najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w mieszankach należą: łubiny, gorczyca, gryka, rzepak, bobik, facelia coraz większe uznanie zdobywają również rzodkiew oleista, słonecznik, szałwia, olejarka abisyńska czy koniczyna aleksandryjska.

Jakie więc korzyści dają nam poszczególne odmiany a jakie mają wymagania?

Facelia błękitna – Gatunek będący bardzo częstym składnikiem mieszanek poplonowych, ze względu na niewielkie pokrewieństwo z roślinami uprawianymi na naszych polach jest gatunkiem oddziałującym na glebę fitosanitarnie ma także działanie matkobójcze. Facelia jest tolerancyjna względem podłoża poradzi więc sobie nawet na lekkich glebach a jej intensywny rozwój pozwala na nawe późne wysiewy. Duża ilość zielonej masy o łatwo kruszącej strukturze pozwala na jej zagospodarowanie jako nawozu zielonego. Jeżeli uprawiana będzie wiosną i uda się jej zakwitną stanie się wspaniałym pożytkiem dla pszczół jest więc jedną z najbardziej miododajnych roślin.

Gorczyca biała– jedna z najpopularniejszych roślin  międzyplonowych. Może być wykorzystywana niemal na wszystkich rodzajach gleb polecana z tego względu na gleby lekkie, dobrze toleruje również późny siew. Wiele jej odmian ma działanie antymątwikowe dlatego też jest bardzo korzystna w płodozmianach z burakami. Nie jest polecana przy dużym udziale rzepaku w płodozmianie należy bowiem do roślin kapustowatych. Głęboki i silnie rozgałęziony system korzeniowy bardzo mocno melioruje glebę a duża masa zielona jest cennym nawozem organicznym.

Łubin – Jako poplony najczęściej wykorzystywane są łubin żółty i wąskolistny, zwłaszcza ich odmiany szybkorosnące. Łubin żłóty polecany jest na gleby lekkie wąskolistny natomiast na gleby średnie. Wysiewać łubin należy jak najwcześniej ze względu na słaby wigor początkowy. Łubiny stanowią cenne źródło próchnicy w glebie a przede wszystkim cenne źródło azotu wiążą bowiem azot atmosferyczny. Badania wskazują na wyraźną zależność między wykorzystaniem łubinu jako poplonu a późniejszych plonów rośliny następczej zwłaszcza w przypadku zbóż.

Seradela– Ze względu na niewielkie wymagania bardzo dobrze poradzi sobie na glebach lekkich, termin siewu powinien być jednak jak najwcześniejszy. Przynależność do rodziny bobowatych pozwala wykorzystać z jej zasiewu dwie podstawowe zalety, fitosanitarność oraz akumulację azotu glebowego.

Bobik – Wytwarza on silny palowy system korzeniowy osiągający długość do 110 cm. Korzenie boczne są niemal tak długie, jak korzeń główny. Dobrze rozwinięty system korzeniowy bobiku drenuje glebę poprawiając jej właściwości fizyczne i chemiczne. Bobik jest zdolny do pobierania składników pokarmowych z trudno dostępnych związków oraz z głębszych warstw, przez co uruchamia nieprzyswajalny dla zbóż fosfor i potas. Bobik jest cenną rośliną pastewną. Spośród roślin bobowatych wyróżnia się najwyższym potencjałem plonotwórczym

Groch siewny, groch pastewny (peluszka) – groch siewny polecany jest na gleby ciężkie, zasobne w składniki pokarmowe, trochę mniejsze wymagania będzie miała peluszka i może być wykorzystywana również w poplonach na glebach średnich. Wigor można określić jako dobry, dosyć szybko zakrywa stanowisko a przede wszystkim jest cennym źródłem azotu dla roślin następczych.

Słonecznik – Roślina polecana zwłaszcza na gleby zasobne, nie ma natomiast wskazań co do terminu siewu. Niepodważalną zaletą jest tworzenie głębokiego ponad dwu metrowego systemu korzeniowego poprawiającego podsiąk wody, pozostawia również dużą ilość biomasy, ma działanie fitosanitarne i niwelujące chwasty takie jak np. komosa biała

Rzodkiew oleista – gatunek, który bardzo korzystnie wpływa na właściwości fizyczne i stan fitosanitarny gleby. Wykształca długi korzeń palowy, sięgający nawet do 1,5 m. Ze względu na dużą masę korzeniową głęboko spulchnia i napowietrza glebę, a po przyoraniu wprowadza do stanowiska dużo materii organicznej. Rzodkiew może być także wysiewana na mulcz pod rośliny jare. Są także dostępne odmiany mątwikobójcze.
Podobnie jak gorczycy również rzodkwi oleistej nie powinno się uprawiać w zmianowaniach z rzepakiem

Olejarka abisyńska – roślina z grupy astrowatych coraz częściej pojawiająca się w mieszankach poplonowych. Ze względu na niewielkie pokrewieństwo z uprawianymi u nas gatunkami roślin działa silnie fitosanitarnie. Korzeń palowy jaki tworzy głęboko penetruje glebę działając fitomelioracyjnie. Sprawdzi się na glebach lekkich i średnich do wysiewu w dowolnym terminie.

Gryka – Gryka jest rośliną należącą do rodziny rdestowatych a więc będzie miała działanie fitosanitarne względem pola na którym ją wysiejemy. Ogranicza również występowanie niektórych chwastów takich jak tasznik pospolity, rumian polny czy wilczomlecz. Poprawia strukturę gleby a przez związki wydzielona przez korzenie rozkłada związki wapnia i fosforu podnosząc ich dostępność. Polecana na glebach lekkich i średnich w dowolnym terminie siewu. Polecana zwłaszcza w płodozmianach z dużym udziałem zbóż.

Dlaczego warto?

Wprowadzenie do płodozmianu międzyplonów zwłaszcza tych przeznaczonych na zieloną masę to przede wszystkim sposób na wzbogacenie gleby o dodatkowy materiał organiczny podnoszący zawartość próchnicy. Dobrze dobrane mieszanki poplonowe mogą wprowadzić do gleby dodatkowe ilości azotu, tutaj cenne okaże się wprowadzenie do mieszanek roślin motylkowatych. Poplony mogą działać fitosanitarnie przerywając monokulturę, wprowadzając nowe grupy roślin na co dzień nie uprawiane np. astrowate czy ogórecznikowate. Mogą zwiększyć też ilość makroskładników w warstwie ornej przez „wyciągnięcie” głębokim systemem korzeniowym i przemigrowanie do nadziemnych części roślin. Niemal każda dobrze zrobiona mieszanka będzie również meliorowała glebę poprawiając podsiąk wody dla rośliny następczej.

Kontakt