Krowa białogrzbieta – najważniejsze informacje

Kiedyś krowa białogrzbieta była bardzo popularna. Charakterystyczny jasny pas na grzbiecie to nie jedyne atuty tej rasy bydła. W połowie XX wieku prawie wyginęły. W obecnych czasach dzięki ciężkiej pracy hodowców i naukowców rasa zyskująca na popularności.

Bydło białogrzbiete – historia

Krowy z charakterystycznym białym grzbietem hodowane były w Polsce od niepamiętnych czasów. Przodkowie dzisiejszych białogrzbietów wywodzą się z terenów położonych na wschód od Wisły, dlatego dawniej zwano je bydłem „nadwiślańskim” lub „powiślańskim”. W pierw

Na temat pochodzenia bydła białogrzbietego istnieją dwa główne poglądy. Dr Jan Rostafiński [1920] uważał, że bydło to pochodzi od tura i w Polsce jest ono rodzime i dla niego charakterystyczne. Oznacza to, że ta rasa bydła występowała w Polsce od niepamiętnych czasów (podobnie jak rasa polska czerwona). Mamy więc do czynienia z typem bydła, które doskonale przystosowało się do warunków środowiskowych występujących w naszym kraju a jednocześnie zachowało charakterystyczną, swoistą budowę oraz typ. Profesor Prawocheński [1926] uważał inną teorią dotyczącą pochodzenia tego bydła. Przypuszczał on, że bydło rasy białogrzbietej pochodzi od prymitywnego bydła zamieszkującego północny-wschód Europy, czyli, że przypłynęło z tamtych terenów do Polski. Obie te tezy potwierdzają, że bydło białogrzbiete od zawsze występuje na terenach Polski oraz że jest wytrzymałe na warunki środowiskowe tego terenu.

Przeczytaj także o krowie polskiej czarno-białej lub krowie polskiej czerwono-białej.

Krowa białogrzbieta – obecnie

Prace nad restytucją i zachowaniem zasobów genetycznych tej rasy prowadzi od lat 90. ubiegłego wieku Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Kierownik tej jednostki (prof. Zygmunt Litwińczuk) opracował w 2002 r. dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi program hodowlany dla realizacji tego celu. Oborę założycielską dla tej rasy stanowi Rolniczy Zakład Doświadczalny w Uhrusku (pow. Włodawa), do której w 2002 r. zaczęto wykupywać najwartościowsze sztuki z terenu.

W 2003 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją 210/2003 z 31 lipca uznał krowy białogrzbiete za polską rasę bydła i otworzył dla niej księgi hodowlane, które prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. Natomiast decyzją z 11 września 2003 r. rasa została włączona do „Programu Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt w Polsce”.

Dzięki sukcesywnym inwentaryzacjom w gospodarstwach, stado podstawowe było wciąż rozbudowywane o kolejne sztuki. W lipcu 2013 roku obszar występowania bydła rasy białogrzbietego podzielono były na 4 rejony:

• rejon nadbużański,
• rejon biebrzańsko-narwiański,
• rejon warmińsko-mazurski,
• rejon mazowiecki.

Zobacz jak zadbać o swoje stado

Bydło białogrzbiete – typowe cechy

Rasa białogrzbieta posiada szereg bardzo korzystnych cech, bardzo pożądanych w nowoczesnej hodowli. Dzięki krzyżowaniu tej rasy z rasami bardziej wydajnymi, pomaga poprawić niektóre z nich.

Do cech typowych zaliczamy:

• bardzo dobra płodność i plenność,
• długowieczność,
• duża zdrowotność,
• wysoka odporność na choroby i pasożyty,
• łatwe porody oraz bardzo duża żywotność cieląt,
• łatwość odchowu cieląt,
• małe wymagania żywieniowe,
• zdolność do ograniczania wydajności umożliwiająca przetrwanie sezonowych niedoborów paszowych,
• szybkie regenerowanie utraconej kondycji.

Krowa białogrzbieta – wzorzec rasy

Wysokość w krzyżu: krowy dorosłej ok. 130 cm, buhaja dorosłego ok. 140 cm
Sylwetka: kształt ciała zbliżony do prostokąta, buhaje – żebra długie, szeroko rozstawione i dobrze wysklepione

Umięśnienie: wypukłe

Głowa i szyja: głowa ciężka, skrzyniasta, oczodoły o wysklepionym obramowaniu, szyja długa z wyraźnym podgardlem

Barki: dobrze umięśnione, dobrze przylegające łopatki, wyrostki grzbietowe kręgosłupa lekko wystające ponad łopatki

Klatka piersiowa: dobrze wysklepiona, nieco szersza w części tylnej, żebra szeroko rozstawione, kości żeber zaokrąglone długie, połączone łagodnie z łopatkami

Brzuch: głęboki i pojemny

Grzbiet: szeroki i prosty, prosta i szeroka partia lędźwiowa, umięśnienie dobrze zaznaczone

Zad: lekko nachylony, długi, szeroki, dobrze umięśniony, profile mięśni zwłaszcza udowych wypukłe, prosta nasada ogona

Nogi: kończyny krótkie, silne i prawidłowo ustawione, o silnej kości i wyrazistych stawach, prawidłowy kąt stawu skokowego i pęcinowego, wysoka piętka racicy, racica lekko rozwarta

Wymię: pojemne, zawieszenie tylne wysokie i szerokie, zawieszenie przednie wyraźnie wysunięte do przodu, dobrze połączone z powłokami brzusznymi, o cienkiej skórze, delikatnie owłosionej z wyraźnie zaznaczonymi żyłami mlecznymi, równomiernie rozwiniętymi ćwiartkami, strzyki centralnie rozmieszczone na ćwiartkach, pionowo ustawione, cylindryczne; wymię czyste bez dodatkowych strzyków i przystrzyków

Ogólny wygląd: harmonijna, proporcjonalna budowa, u krów o nieco lepiej zaznaczonych cechach mlecznych, lecz równocześnie o dobrym umięśnieniu, u buhajów wykazująca cechy męskie, wigor, siłę; skóra średniej grubości, pokryta błyszczącą, jedwabista sierścią, umięśnienie wypukłe, profile mięśni dobrze zaznaczone, drugorzędne cechy płciowe wyraźnie zaznaczone

Umaszczenie: niejednolite, czarne, rzadziej czerwone z białym pasem na grzbiecie, wąskim na kłębie i rozszerzającym się ku zadowi, brzeg barwnego obrzeżenia nieregularny “poszarpany”, brzuch i wewnętrzna strona nóg często łaciate lub mocno nakrapiane; na głowie przynajmniej czoło o umaszczeniu białym i koniecznie ciemna śluzawica. Niedopuszczalne umaszczenie jednolite całej głowy (biała, czarna lub czerwona)

Śr. wydajność mleczna: około 4000 kg za laktację, przy zawartości tłuszczu 3,8-4,0%, i białka 3,2-3,4%

Krowy białogrzbiete – liczebność

Aktualnie pogłowie tego bydła w kraju wynosi 639 sztuk, hodowanych w 56 stadach. Bydło to zyskuje coraz większą popularność.

W pierwszej połowie XX wieku bydło białogrzbiete stanowiło około 10% krajowego pogłowia bydła. Po II wojnie światowej, ze względu na wzrost popularności nowszych, bardziej wydajnych ras bydła mlecznego, rasa białogrzbieta uległa niemal całkowitemu zanikowi z terenów Polski.

Bydło białogrzbiete – podsumowanie

Charakterystyczne ubarwienie oraz wysoka zdrowotność jest największą zaletą bydła białogrzbietego. Jest to ciekawa alternatywa dla gospodarstw agroturystycznych szczególnie tych, które wytwarzają swoje produkty mleczne. Zachowanie tej rasy może się powieść. Szczególnie, że panuje swojego rodzaju moda na krowy białogrzbiete.

Sprawdź : minerały dla krów