Krowa polska czerwono biała. Najważniejsze informacje

Bydło polskie czerwono białe: historia rasy

Bydło polskie czerwono-białe znane jest w Europie Zachodniej od około XIII wieku. W pierwszej połowie XVII wieku krowa polska czerwono biała stanowiła dominującą część pogłowia bydła utrzymywanego na nizinnych terenach całego kontynentu. Hodowla bydła czerwono-białego (czb) na obecnych ziemiach polskich jest prowadzona od ponad 100 lat. Do Polski bydło zostało sprowadzone z Westfalii, Nadrenii i Wschodniej Fryzji początkowo w rejon Dolnego Śląska i Opolszczyzny, a w późniejszym okresie na teren Polski Południowej.

Z danych literaturowych wynika również, iż krowa polska czerwono biała charakteryzowała się wysoką odpornością oraz łatwą adaptacją do warunków środowiskowych. Najprawdopodobniej te cechy, tak niezwykle przydatne w trudnych warunkach górskich i podgórskich zdecydowały o zasięgu terytorialnym występowania rasy. Obecnie stada utrzymujące bydło tej rasy rozmieszczone są wzdłuż południowej granicy Polski: od Podkarpacia przez Małopolskę, Opolszczyznę po Dolny Śląsk. W pozostałych województwach można spotkać pojedyncze stada tej rasy.

Duży spadek liczebności całej populacji bydła, w tym rasy czerwono-białej odnotowano po II Wojnie Światowej. Sytuacja zmieniła się, gdy po wojnie odzyskano ziemie zachodnie, na których krowa polska czerwono biała występowała w dużej liczbie. Działania podjęte w latach 50. ubiegłego wieku zmierzały w kierunku uzyskania zwierząt charakteryzujących się dość dobrym umięśnieniem i wydajnością mleczną na poziomie 4000 litrów mleka.

Może zainteresować Cię również: Bioróżnorodność w hodowli bydła – polska czerwona

Krowa polska czerwono biała: krzyżowanie rasy

W latach 70. XX wieku w Polsce rozpoczął się proces „holsztynizacji” krajowej populacji bydła, w tym rasy nizinnej czerwono-białej. Stosowane krzyżowanie z rasą holsztyńsko-fryzyjską poprawiało budowę wymienia, kaliber i wyrostowość zwierząt, wydajność mleka, lecz równocześnie powodowało regresję cech związanych z użytkowaniem mięsnym. Krzyżowanie wypierające stosowane było przede wszystkim w ośrodkach hodowli zarodowej oraz w gospodarstwach państwowych, natomiast w mniejszym zakresie w gospodarstwach indywidualnych.

Do pierwszej połowy lat 90. ubiegłego wieku dolew krwi hf w populacji był stosunkowo niewielki jednak niekorzystne ceny żywca wołowego oraz wyższa opłacalność produkcji mleka doprowadziły w kolejnych latach do zwiększonego zainteresowania typowo mleczną rasą holsztyńsko-fryzyjską. Część hodowców z rejonu Dolnego Śląska i Małopolski nadal jednak stosowała nasienie o możliwie najniższym dolewie krwi hf. Niektórzy hodowcy ze względu na ograniczony dostęp do nasienia o niskim dolewie hf decydowali się na krycie naturalne wyhodowanymi we własnym zakresie buhajami. Inni chcąc utrzymywać stada w typie dwukierunkowym decydowali się na użycie nasienia rasy simmental (SM) lub montbeliarde (MO). Działania podejmowane ze strony hodowców przyczyniły się w dużej mierze do ochrony rasy krowy polskiej czerwono-białej. Ostatecznie na wniosek hodowców przy pełnym poparciu ośrodków naukowych opracowano odrębny dla rasy program hodowlany dający podstawę do tego, aby z silnie przekrzyżowanej populacji wybrać sztuki, które zachowały cechy charakterystyczne dla starego typu. W czerwcu 2006 roku podjęto decyzję o otwarciu księgi hodowlanej rasy polskiej czerwono-białej (oznaczonej jako ZR), natomiast rok później wprowadzono program ochrony zasobów genetycznych.

Krowa polska czerwono biała: charakterystyka rasy

Program ochrony zasobów genetycznych tej rasy obejmuje zwierzęta, które oprócz spełnienia pozostałych warunków określonych zapisami (m.in. pochodzenie), charakteryzują się zgodnością ze wzorcem rasowym. Programem ochrony objęte są krowy i buhaje, które charakteryzują się wysokością w krzyżu od 127-133 cm — pierwiastki; 134 do 138 cm — krowy dorosłe oraz 133-142 cm buhaje dorosłe. Umaszczenie zwierząt jest niejednolite czerwono-białe, nogi mocne o silnej kości i dobrze zaznaczonych stawach z ciemnymi racicami. Sylwetka zbliżona kształtem do prostokąta o dobrze wysklepionej klatce piersiowej, długich, szeroko rozstawionych żebrach, dobrze zaznaczonych profilach mięśni. Budowa proporcjonalna, harmonijna, cechy mleczne zrównoważone cechami mięsnymi.

Wartością dodaną każdej rasy zwierząt gospodarskich, szczególnie objętej ochroną są powiązane z nią produkty. Dzięki staraniom hodowców dnia 27 czerwca 2013 roku na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi została wpisana „wołowina z krowy rasy polskiej czerwono-białej”. Podejmowane są również działania mające na celu wpisanie na listę produktów tradycyjnych produktów mlecznych, gdyż rasa ta daje mleko o korzystnym składzie i wysokiej przydatności technologicznej (wysoka zawartość kappa kazeiny B). Średnia wydajność mleka za laktację wynosi około 4000-5000 kg i w dużej mierze uzależniona jest od żywienia. Zwierzęta żywione zbilansowanymi dawkami dostosowanymi do ich zapotrzebowania wykazują wysoki potencjał do produkcji zarówno mleka jak i mięsa. Zalecane jest utrzymanie pastwiskowe tej rasy szczególnie, iż rasa polska czerwono-biała odznacza się dobrym wykorzystaniem paszy objętościowej. Rasa charakteryzuje się dobrymi przyrostami masy ciała i najwyższą zdolnością opasową spośród ras zachowawczych. Jest ceniona przez hodowców za długowieczność, dobrą zdrowotność, łatwość porodów i zdrowy odchów cieląt.

Bydło polskie czerwono białe: wzorzec rasy

• Wysokość w krzyżu: optymalny wzrost: pierwiastki ok. 127 – 133 cm, krowy dorosłej ok. 134 – 138 cm, buhaj w wieku jednego roku ok. 125 – 132 cm, buhaj dorosły ok. 133 -142 cm.
• Sylwetka: kształt ciała zbliżony do prostokąta, buhaje – żebra długie, szeroko rozstawione i dobrze wysklepione.
• Umięśnienie: wypukłe, profile mięśni wyraźnie zaznaczone.
• Głowa i szyja: głowa średniej wielkości, dopuszczalna głowa cięższa, szyja średniej długości, dobrze umięśniona; buhaje – głowa mocna, szeroki pysk, mocna żuchwa, szyja mocna, średniej długości, wyraźnie zaznaczony fałd na linii gardło – podgardle – mostek.
• Barki: dobrze umięśnione, dobrze przylegające łopatki, wyrostki grzbietowe kręgosłupa lekko wystające ponad łopatki.
• Klatka piersiowa: dobrze wysklepiona, nieco szersza w części tylnej, żebra szeroko rozstawione, kości żeber zaokrąglone długie, połączone łagodnie z łopatkami.
• Brzuch: głęboki i pojemny.
• Grzbiet: szeroki i prosty, prosta i szeroka partia lędźwiowa, umięśnienie dobrze zaznaczone.
• Zad: lekko nachylony, długi, szeroki, dobrze umięśniony, profile mięśni zwłaszcza udowych wypukłe, prosta nasada ogona.
• Nogi: szeroko i równolegle ustawione, lekko skątowane, o silnej kości i wyrazistych stawach, wysoka piętka racicy, racica lekko rozwarta.
• Wymię: pojemne, zawieszenie tylne wysokie i szerokie, zawieszenie przednie wyraźnie wysunięte do przodu, dobrze połączone z powłokami brzusznymi, o cienkiej skórze, delikatnie owłosionej z wyraźnie zaznaczonymi żyłami mlecznymi, równomiernie rozwiniętymi ćwiartkami, strzyki centralnie rozmieszczone na ćwiartkach, pionowo ustawione, cylindryczne; wymię czyste bez dodatkowych strzyków i przystrzyków.
• Ogólny wygląd: harmonijna, proporcjonalna budowa, u krów o nieco lepiej zaznaczonych cechach mlecznych, lecz równocześnie o dobrym umięśnieniu, u buhajów wykazująca cechy męskie, wigor, siłę; skóra średniej grubości, pokryta błyszczącą, jedwabista sierścią, umięśnienie wypukłe, profile mięśni dobrze zaznaczone, drugorzędne cechy płciowe wyraźnie zaznaczone.
• Umaszczenie: niejednolite, czerwono-białe, racice ciemne.

Zobacz również: Pasożyty wewnętrzne u bydła – najpopularniejsze choroby

Krowa polska czerwono biała: liczebność

Krowa polska czerwono biała występuje przede wszystkim na terenie południowej Polski. W roku 2020 utrzymywane było ponad 3300 szt objętych ochroną genetyczną. Ta ilość zwierząt pozwoli na utrzymanie wzorca rasy, a w przyszłości pozwoli bardziej spopularyzować bydło polskie czerwono-białe.

Krowa polska czerwono biała: podsumowanie

Ta rasa bydła może zdobyć popularność wśród gospodarstw agroturystycznych poprzez swoją uniwersalność. Smakowite mięso, mleko świetnie nadające się do produkcji serów, odporność na choroby oraz łatwość utrzymania i odchowu cieląt to zalety, które mogą przekonać hodowców do utrzymywania tej rasy bydła.

Sprawdź : suplementy dla krów