Siarka ważna w nawożeniu zbóż
Zboża charakteryzują się stosunkowo niewielkim zapotrzebowaniem na siarkę, które jest znacznie niższe niż w przypadku roślin krzyżowych, liliowatych czy bobowatych i kształtuje się na poziomie od 12 do 25 kg S/ha. Przy ustalaniu dawki siarki w uprawie zbóż należy uwzględnić dawkę zastosowanego azotu, aplikując siarkę w ilości 1/8 dawki azotu, przy czym najwięcej siarki zalecane jest w uprawie pszenicy. W uprawie zbóż przy bardzo niskiej zasobności w siarkę zalecana jest aplikacja tego składnika na poziomie 35 kg S/ha, przy zasobności niskiej na poziomie 30 kg S/ha, a przy średniej – 25 kg S/ha. Dawkę siarki można również ustalić na podstawie przewidywanego plonu. W uprawie żyta ozimego pobranie siarki wynosi 2,5 – 3,5 kg/t ziarna, w uprawie pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa 3 – 4 kg/t ziarna, a w przypadku pszenicy ozimej od 4 do 5 kg/t ziarna. W zbożach zalecana jest aplikacja 20% całej dawki siarki przedsiewnie lub pogłównie w okresie jesiennej wegetacji. Pozostałą część składnika pokarmowego należy zastosować z chwilą ruszenia wiosennej wegetacji roślin.
U zbóż nie stwierdza się na ogół reakcji na nawożenie samą siarką, jednak przy wyższym poziomie nawożenia innymi składnikami, szczególnie azotem i fosforem, wraz ze wzrostem plonów wzrasta reakcja zbóż na nawożenie siarką. Stąd też pomimo niskich potrzeb pokarmowych w stosunku do siarki zboża reagują na nawożenie tym pierwiastkiem wzrostem plonów i poprawą parametrów jakościowych, szczególnie przy dobrym zaopatrzeniu w azot, fosfor i potas. Nawożenie zbóż siarką wpływa na lepsze pobranie i wykorzystanie azotu przez rośliny. Dodatkowo sprzyja lepszemu wykorzystaniu fosforu z nawozów mineralnych, a także wpływa na optymalną zawartość potasu w roślinach. Wykazano, że brak 1 kg siarki uniemożliwia wykorzystanie około 10 kg azotu. Siarka uodparnia również zboża na suszę, niskie temperatury oraz wyleganie i patogeny.
Nawożenie zbóż siarką korzystnie oddziałuje na zawartość i skład kompozycyjny białka w ziarnie. Pierwiastek ten wpływa bowiem na rozwój bielma i wydłużenie czasu nagromadzania białka, dzięki czemu jego ilość w ziarnie wzrasta. Budowa bielma jest ważnym kryterium wartości przemiałowej i wypiekowej ziarna. Biosynteza białka jest również uzależniona od obecności aminokwasów siarkowych, których koncentracja zależy od dostępności siarki. W dojrzałym ziarnie obecna w białkach siarka występuje w formie aminokwasów egzogennych – metioniny i cysteiny.
W przypadku ziarna pszenicy, szczególnie odmian wypiekowych, ważnym wyznacznikiem jego jakości jest stosunek N:S. Właściwe proporcje tego stosunku kształtują się na poziomie od 12:1 do 15:1 w zależności od poziomu nawożenia azotem i siarką. Zachwianie równowagi pomiędzy tymi składnikami wpływa niekorzystnie na jakość ziarna, powodując zwiększenie zawartości azotanów i amidów. Wzrost zawartości siarki w pszenicy zwiększa produkcję białek właściwych, a tym samym zmniejsza zawartość niebiałkowych związków azotowych. Optymalne zaopatrzenie pszenicy w siarkę korzystnie oddziałuje na jakość wypiekową mąki. Siarka poprawia również fizyczne właściwości ciasta, w tym między innymi rozciągliwość i elastyczność, co wpływa na wzrost objętości bochenków.
Wpływ niedoboru siarki jest szczególnie widoczny we wczesnych fazach rozwojowych zbóż, co w znacznym stopniu przyczynia się do ograniczenia ich wzrostu. W warunkach deficytu siarki w glebie występują symptomy niedożywienia w postaci żółknięcia młodszych liści. Dochodzi do zmniejszenia liczby kłosów na m2 oraz liczby ziaren w kłosie, co skutkuje obniżeniem plonu. Wykazano, że niedobór siarki u zbóż wpływa na ograniczenie translokacji składników z liści do kłosów nawet o 50%. Należy przy tym podkreślić, że nawet 60% całkowitego plonu ziarna pochodzi z translokacji składników z liści do kłosa. Przy deficycie siarki dochodzi do niedoboru lub braku białek z aminokwasami siarkowymi, co wpływa na ogólną zawartość białka w ziarnie. Przy niedoborze tego składnika rośliny produkują też mniej wartościowe białko, bowiem spada w nim zawartość metioniny i cysteiny na rzecz asparaginy i argininy. Obniżona zawartość siarki w roślinach wpływa również na zwiększenie ich podatności na choroby grzybowe oraz wyleganie, między innymi w efekcie zmniejszonej zawartości ligniny w tkankach zbóż. Jeżeli więc nie zastosowaliście odpowiedniej dawki siarki doglebowo warto to zrobić dolistnie. jest na to kilka dobrych sposobów. Aby zdecydowanie zwiększyć efektywność odżywiania azotowego w zbożach jarych (od końca krzewienia do 2 kolanka) warto zastosować Fartiactyl Record, to bardzo dobre połączenia siarki, potasu oraz wydajnej biostymulacji opartej na kwasach humusowych pobudzających rozwój systemu korzeniowego, kompleksie glicyna-betaina i zeatynie, które podnoszą zdecydowanie odporność roślin na stresy abiotyczne. W późniejszych fazach rozwojowych od 2 kolanka do liścia flagowego polecamy InFolen. Unikalny biostymulujący nawóz azotowy z siarką i magnezem. Efekty synergii działania specjalnie skomponowanej biostymulacji oraz składników dają widoczne efekty w postaci wyższego plonowania i poprawy jakości.
dr hab. Marzena S. Brodowska, prof. uczelni
