Saletra amonowa – skład, dawkowanie, zastosowanie w uprawie rolniczej

Azot to najbardziej plonotwórczy makroskładnik pokarmowy w uprawie roślin. W nawozach azot występuje w trzech formach: azotanowej, amonowej i amidowej. Azot jest składnikiem zarówno nawozów wieloskładnikowych takich jak np. fosforan amonu, ale też przede wszystkim nawozów azotowych takich jak mocznik, saletra amonowa, saletrzak czy roztwór saletrzano mocznikowy. Przedstawiamy wszystkie informacje  najpopularniejszego z nich – saletry amonowej.

Saletra amonowa- skład

Saletra amonowa – czyli azotan amonu. Nieorganiczny związek chemiczny o wzorze NH</₄>NO₃. Powstaje w wyniku zobojętniania kwasu azotowego amoniakiem. W rolnictwie znany jako nawóz granulowany azotowy zawierający w zależności od producenta 32-34% azotu. Azot w saletrze amonowej zawarty jest w dwóch formach: azotanowej (potocznie zwanej saletrzaną) i amonowej w proporcji 50:50. Proporcja tych dwóch form powoduje, iż saletra amonowa jest najpopularniejszym i najbardziej uniwersalnym nawozem azotowym.

Formy azotu i ich działanie

• Forma azotanowa NO₃^– forma azotu najszybciej działająca, najlepiej działająca w wyższych temperaturach. Jest to również forma, której pobieranie w glebie jest dominujące. Ze względu na jej rozpuszczalność w wodzie może być ona aktywnie pobierana kanałami jonowymi. Po pobraniu przez roślinę musi zostać jednak przekształcona do formy azotanowej zanim będzie mogła być wbudowana do komórek. Proces przekształcenia formy azotanowej do amonowej jest bardzo złożonym i wymagającym nakładu energetycznego procesem redukcji zachodzącym przy udziale reduktazy azotanowej, a dodatkowo wymaga dostępu molibdenu. Do roślin preferujących azot azotanowy należą np. sałata, pomidor czy ogórek.
• Forma amonowa NH⁴⁺ forma preferowana przez młode rośliny, dobrze działając w niskich temperaturach, znacznie wolniej pobierana przez rośliny niż forma azotanowa. Druga z form pobieranych przez rośliny z gleby, pobieranie azotu azotanowego odbywa się na drodze biernej zgodnie z gradientem stężeń, jego podstawowa zaleta to fakt, że w tej też formie może być wbudowywany do komórek. Roślinami preferującymi azot amonowy są np. ziemniaki czy kukurydza.

Zobacz tez nasz artykuł o nawożeniu kukurydzy azotem: https://pl.timacagro.com/nawozenie-kukurydzy-azotem.

Saletra amonowa – zastosowanie w uprawie

Unikalne połączenie azotu w formie azotanowej i amonowej pozwala na duże spektrum zastosowania saletry amonowej jako nawozu w produkcji rolniczej oraz ogrodniczej. Możliwe jest zastosowanie saletry amonowej przedsiewnie należy ją jednak wysiać bezpośrednio przed uprawką.

Saletra amonowa jest podstawowym nawozem stosowanym pogłównie zwłaszcza roślin ozimych. Trzeba jednak wziąć pod uwagę straty azotu z formy saletrzanej przy zastosowaniu saletry amonowej w niskich temperaturach. Bardzo duże straty saletry będziemy obserwować również podczas niedoborów wody. Nawożąc intensywnie uprawy saletrą amonową trzeba zwrócić szczególną uwagę na wapnowanie gleb saletra amonowa jest bowiem nawozem silnie zakwaszającym środowisko glebowe. Na zneutralizowanie zakwaszającego działania 100kg  saletry amonowej należy użyć 68 kg Nawozu wapniowego węglanowego o zawartości 50% CaO (ABC Wapnowania W. Grzebisz).

Zastosowanie saletry amonowej jako wiosennej dawki pogłównej azotu w zbożach ozimych bardzo silnie stymuluje krzewienie tych roślin, wspomaga również regenerację roślin po zimie w plantacjach dobrze rozkrzewionych jesienią może jednak spowodować nadmierną produkcję słabych rozkrzewień. Sprawdź też, jak efektywnie dokrzewić pszenicę tutaj: https://pl.timacagro.com/skuteczne-dokrzewianie-pszenicy-wiosna/.

Saletra amonowa jest też jedną z form azotu najczęściej stosowaną na użytki zielone po kolejnych pokosach. Przy takim zastosowaniu należy zwrócić szczególną uwagę na dostęp wody, bez której azot zostanie pobrany w znacznie mniejszym zakresie. Stosować saletrę amonową na użytkach zielonych podobnie jak na innych uprawach należy na wilgotną glebę lub bezpośrednio przed spodziewanymi opadami.

Jedną z nielicznych roślin która nie najlepiej toleruje pogłówne nawożenie azotem jest kukurydza. Kukurydza poprzez rynienkowate ułożenie liści bardzo często ulega przypaleniu jeżeli jest dokarmiana pogłównie azotem w formie saletry amonowej.

Saletra amonowa – dawkowanie

Dawka saletry amonowej jak i innych nawozów azotowych powinna być ustalana indywidualnie dla każdego pola i planowanych plonów. Ilość potrzebnego nawozu z jednej strony ogranicza z drugiej daje podstawy do jej wyliczenia “Dyrektywa Azotanowa”.

Należy jednak wziąć pod uwagę że saletra amonowa nie powinna być jedynym nawozem azotowym stosowanym na uprawy zwłaszcza ozime. Dobrze w planie nawożenia uwzględnić również bogatsze nawozy wnoszące do odżywiania roślin coś więcej niż tylko azot, takim uzupełnieniem nawożenia saletrą amonową może być Sulfammo 30 N-Process w zbożach i kukurydzy i Sulfammo 23 N-Process w rzepaku. Nawozy te poza azotem zawierają w składzie również cenną w nawożeniu azotowym siarkę. Nautralizuja zakwaszanie gleby i posiadają odżywiający wapń Mezocalc oraz co najważniejsze kompleks N-Process, który między innymi intensyfikuje działanie reduktazy azotanowej, poprawiając wykorzystanie azotu zarówno z nawozów z gamy SULFAMMO jak i zastosowanej na tej samej uprawie saletry amonowej.

Saletra jako składowa innych nawozów azotowych

Saletra amonowa oprócz występowania w czystej postaci jest również częścią składową takich nawozów jak roztwór saletrzano mocznikowy oraz saletrzak. Roztwór saletrzano mocznikowy jest wodnym roztworem saletrzano-mocznikowym zawierającym w swym składzie wszystkie formy azotu w ilości w sumie 28, 30 lub 32% azotu. Saletrzak to nawóz granulowany będący połączeniem saletry amonowej z wapieniem i/lub dolomitem. Dzięki takiemu połączeniu saletra amonowa mniej zakwasza glebę oraz wolniej działa.

Na co zwrócić uwagę podczas nawożenia?

Mimo uniwersalności i popularności saletry amonowej nie jest ona jednak nawozem idealnym. Przede wszystkim jest to nawóz silnie zakwaszający glebę podczas jej zastosowania pamiętać należy, więc o regularnym wapnowaniu gleb. Sam azot, aby mógł być pobrany i przetworzony również w formie saletry amonowej, musi być odpowiednio zbilansowany innymi składnikami pokarmowymi, na czele z siarką, bez której pobranie i wykorzystanie azotu będzie znacznie słabsze.

Zawsze nawożąc azotem uprawy należy pamiętać, że zły dobór nawozu azotowego, zastosowanie go w nieodpowiednich warunkach wodno-temperaturowych czy brak innych składników może spowodować straty azotu jaki mógłby zostać pobrany przez rośliny o ponad 50%.

Mimo niezaprzeczalnej popularności saletry amonowej jako nawozu azotowego daleko jej jednak do nawozu idealnego.